dam

1. Nafas, tin.

1. Damim qaytib ketyapti. Damimni rostlab olay. Chuqur dam oling.

2. Jinday damimni rostlab olay, uh haliyam oyogʻimning qaltirogʻi bosilgani yoʻq. Hamza, Paranji sirlari

3. Baxtingiz bor ekanki, menday koʻli yengil, dami oʻtkir romchiga yoʻliqdingiz. K. Yashin, Hamza

4. Ot pishqirgan damiga Erir togʻdagi korlar. Oysuluv

2. Ishdan boʻsh vaqt; orom, hordiq.

1. Dam bermoq. Dam olmoq. Dam bermay yugurtirmoq. Dam olish uyi.

2. Ertaga yakshanba, dam olish kuni. Oʻzbekiston bahorining gurkiragan payti. Gazetadan

3. Sohibjon damini olib, yana yoʻlga ravona boʻlibdi. Zumrad va Qimmat

4. Hatto Sharofat bilan ikki marta dam olish uyiga borganmiz. Mushtum

3. Biror narsa ichiga yigʻilgan, toʻplangan havo, gaz.

1. Ballonga dam bermoq. Dami chiqqan ballon,

2. Ahmad, dami chiqqan pufakdek, boʻshashib oʻtirib qoldi. Mirmuhsin,Meʼmor

3. Ilgari govmish sigirning yelinidek solinib turadigan bagʻbaqasi soʻlgan, dami chiqqan pufakday shalviragan. A. Qahhor, Sarob

4. Oshqozon yoki ichakda ovqatdan paydo boʻlgan yel, gaz.

1. Xom oʻrik qorinni dam qilar, Gʻoʻr masala — boshga kalava. Maqol

2. Yangi uzilgan uzum ichni dam qiladi. K. Mahmudov, Oʻzbek tansiq taomlari

5. Taft, issiq, harorat.

1. Ammo oʻziyam damiga osh pishadigan otaxonlardan. O. Yoqubov, Pyesalar.

2. Qiyom chogʻi edi. Quyosh damini gʻir-gʻir esgan shamol kesar edi. Oybek, O.v.shabadalar.

6. koʻchma Kuch, zoʻrlik; shiddat.

1. Azimjon oʻz rotasidagi jangchilar bilan dushmanning damini kesdi. N. Safarov, Olovli izlar

2. Azmkor xalqning dahshatli hamlasi ofatning damini kesdi. N. Safarov, Olovli izlar

3. Qishning dami kesila boshladi. Oybek, Navoiy

7. koʻchma Kibr-havo; hovur.

1. Damidan tushmoq (qaytmoq). Hali xomsan, pisharsan, bu damingdan tusharsan. Maqol

2. Bugun Buxorodan komissiya kelganini eshitgan boʻlsa kerak, kechagi dami ham qolmagan. S. Ayniy, Qullar

3. Oʻrinboy ogʻzidagi oshini oldirmaydigan, tutganini shart kesadigan, dami balandgina koʻringan edi. H. Nazir, Koʻkterak shabadasi

8. Bugʻ, hovur, par

dam soʻzi qatnashgan jumlalar:

1. On, lahza; kez, payt.

1. Baxtli damlar. Bir dam jim qolmoq. Shu damgacha. Shu damda. Chilla, har dami tilla. Maqol

2. Bir dam oʻzini yoʻqotib, esankirab qoldi. S. Ahmad, Ufq

3. Balki doʻstlar davrasida Kamim boʻlmas hech qachon. Lekin seni oʻsha damda Qaydan topay, onajon. A. Oripov, Yillar armoni

2. ayr. bogʻl. vzf. Baʼzan, goh, goho.

1. Yoʻlchi ertadan kechgacha dam u ekinda, dam bu ekinda Qambar bilan birga ishlaydi. Oybek, Tanlangan asarlar

2. Suv dam oqizib ketadi, dam chetga otadi. S. Ahmad, Ufq

1. Temirchilarning koʻra yoki oʻchoqdagi koʻmirni yondirish uchun havo yuboradigan, charmdan ishlangan asbob.

1. Farhod Temirchidan bir koʻra, bir dam soʻrab oldi. Farqod va Shirin

2. Boshqa bir mullaning qorni ham temirchilarning damidek katta ekan. X. Toʻxtaboyev, Shirin qovunlar mamlakati

2. Dam orqali oʻchoqqa, koʻraga havo yubormoq.

1. Oʻchoqning orqasidagi uyda ikki kishi zoʻr berib, toʻxtovsiz oʻchoqqa dam beradi. Oydin, Hazil emish

2. Akam meni taqachiga topshirdi. Yegan-ichganim badaliga ertadan kechgacha dam bosar edim. P. Tursun, Oʻqituvchi

3. Chet, qirgʻoq.

1. Ibrohimov oyogʻini yozgani oʻrnidan turdi va ayvonning damiga borib uzoqdagi kaptarrang togʻlarga qaradi. A. Qahhor, Qoʻshchinor chiroqlari

dam soʻzi qatnashgan jumlalar:

Asbobning kesadigan, oʻtkir tomoni, tigʻi; tigʻ.

1. Pichoqning dami. Qilichning dami. Ketmonning dami.

2. [ Otabek] Xanjarini qinidan sugʻurib oldi-da, damini oydinga solib boqdi. A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar

3. Rahimberdi katta ketmonning damini egovlab, xirgoyi qilib oʻtirardi. X. Toʻxtaboyev, Shonli avlod

dam soʻzi qatnashgan jumlalar: