дам

1. Нафас, тин.

1. Дамим қайтиб кетяпти. Дамимни ростлаб олай. Чуқур дам олинг.

2. Жиндай дамимни ростлаб олай, уҳ ҳалиям оёғимнинг қалтироғи босилгани йўқ. Ҳамза, Паранжи сирлари

3. Бахтингиз бор эканки, мендай кўли енгил, дами ўткир ромчига йўлиқдингиз. К. Яшин, Ҳамза

4. От пишқирган дамига Эрир тоғдаги корлар. Ойсулув

2. Ишдан бўш вақт; ором, ҳордиқ.

1. Дам бермоқ. Дам олмоқ. Дам бермай югуртирмоқ. Дам олиш уйи.

2. Эртага якшанба, дам олиш куни. Ўзбекистон баҳорининг гуркираган пайти. Газетадан

3. Соҳибжон дамини олиб, яна йўлга равона бўлибди. Зумрад ва Қиммат

4. Ҳатто Шарофат билан икки марта дам олиш уйига борганмиз. Муштум

3. Бирор нарса ичига йиғилган, тўпланган ҳаво, газ.

1. Баллонга дам бермоқ. Дами чиққан баллон,

2. Аҳмад, дами чиққан пуфакдек, бўшашиб ўтириб қолди. Мирмуҳсин,Меъмор

3. Илгари говмиш сигирнинг елинидек солиниб турадиган бағбақаси сўлган, дами чиққан пуфакдай шалвираган. А. Қаҳҳор, Сароб

4. Ошқозон ёки ичакда овқатдан пайдо бўлган ел, газ.

1. Хом ўрик қоринни дам қилар, Ғўр масала — бошга калава. Мақол

2. Янги узилган узум ични дам қилади. К. Маҳмудов, Ўзбек тансиқ таомлари

5. Тафт, иссиқ, ҳарорат.

1. Аммо ўзиям дамига ош пишадиган отахонлардан. О. Ёқубов, Пьесалар.

2. Қиём чоғи эди. Қуёш дамини ғир-ғир эсган шамол кесар эди. Ойбек, О.в.шабадалар.

6. кўчма Куч, зўрлик; шиддат.

1. Азимжон ўз ротасидаги жангчилар билан душманнинг дамини кесди. Н. Сафаров, Оловли излар

2. Азмкор халқнинг даҳшатли ҳамласи офатнинг дамини кесди. Н. Сафаров, Оловли излар

3. Қишнинг дами кесила бошлади. Ойбек, Навоий

7. кўчма Кибр-ҳаво; ҳовур.

1. Дамидан тушмоқ (қайтмоқ). Ҳали хомсан, пишарсан, бу дамингдан тушарсан. Мақол

2. Бугун Бухородан комиссия келганини эшитган бўлса керак, кечаги дами ҳам қолмаган. С. Айний, Қуллар

3. Ўринбой оғзидаги ошини олдирмайдиган, тутганини шарт кесадиган, дами баландгина кўринган эди. Ҳ. Назир, Кўктерак шабадаси

8. Буғ, ҳовур, пар

дам сўзи қатнашган жумлалар:

1. Он, лаҳза; кез, пайт.

1. Бахтли дамлар. Бир дам жим қолмоқ. Шу дамгача. Шу дамда. Чилла, ҳар дами тилла. Мақол

2. Бир дам ўзини йўқотиб, эсанкираб қолди. С. Аҳмад, Уфқ

3. Балки дўстлар даврасида Камим бўлмас ҳеч қачон. Лекин сени ўша дамда Қайдан топай, онажон. А. Орипов, Йиллар армони

2. айр. боғл. взф. Баъзан, гоҳ, гоҳо.

1. Йўлчи эртадан кечгача дам у экинда, дам бу экинда Қамбар билан бирга ишлайди. Ойбек, Танланган асарлар

2. Сув дам оқизиб кетади, дам четга отади. С. Аҳмад, Уфқ

1. Темирчиларнинг кўра ёки ўчоқдаги кўмирни ёндириш учун ҳаво юборадиган, чармдан ишланган асбоб.

1. Фарҳод Темирчидан бир кўра, бир дам сўраб олди. Фарқод ва Ширин

2. Бошқа бир мулланинг қорни ҳам темирчиларнинг дамидек катта экан. Х. Тўхтабоев, Ширин қовунлар мамлакати

2. Дам орқали ўчоққа, кўрага ҳаво юбормоқ.

1. Ўчоқнинг орқасидаги уйда икки киши зўр бериб, тўхтовсиз ўчоққа дам беради. Ойдин, Ҳазил эмиш

2. Акам мени тақачига топширди. Еган-ичганим бадалига эртадан кечгача дам босар эдим. П. Турсун, Ўқитувчи

3. Чет, қирғоқ.

1. Иброҳимов оёғини ёзгани ўрнидан турди ва айвоннинг дамига бориб узоқдаги каптарранг тоғларга қаради. А. Қаҳҳор, Қўшчинор чироқлари

дам сўзи қатнашган жумлалар:

Асбобнинг кесадиган, ўткир томони, тиғи; тиғ.

1. Пичоқнинг дами. Қиличнинг дами. Кетмоннинг дами.

2. [ Отабек] Ханжарини қинидан суғуриб олди-да, дамини ойдинга солиб боқди. А. Қодирий, Ўтган кунлар

3. Раҳимберди катта кетмоннинг дамини эговлаб, хиргойи қилиб ўтирарди. Х. Тўхтабоев, Шонли авлод

дам сўзи қатнашган жумлалар: