бос

1. Устига оёқ қўймоқ.

1. Бемаҳал юрган гўнг босар. Мақол

2. Қурбақани боссанг, вақирлайди. Мақол

3. От босган ерни той босади. Мақол

4. Кўрмайин босдим тиканни, Тортадирман жабрини. Оқ олма, қизил олма

5. Муҳиддин асфальт юзидаги оқ муз доначаларини босиб, телефон станцияси томон юриб кетди. Р. Файзий, Чўлга баҳор келди

6. Зулайҳо яланг оёқлари билан пояни чип-чип босиб, унинг тепасига келди. Ў. Ҳошимов, Қалбингга қулоқ сол

2. Устидан юриб, ўтиб эзмоқ, шикастламоқ ёки ўлдирмоқ

1. Бу қандай майнабозлик! Босиб-янчиб ўтабермайсанми? Ойбек, Танланган асарлар

2. Машина олганига икки ой бўлган бўлса, шу икки ой ичида нақ бешта товуқ, еттита мушук босди. С. Аҳмад, Тоғларда

3. Мансур куз чечакларини босиб бораркан, тағин Гавҳарни ўйлади. Ў. Ҳошимов, Қалбингга қулоқ сол

3. Қўл билан ушлаб турмоқ, эзғиламоқ, бўғмоқ.

1. Чап қўлим билан қаттиқ босиб турдим. С. Сиёев, Ёруғлик

2. Полвон уни бир тепиб, ерга ағанатди-ю, бўғзидан босиб тураверди. С. Сиёев, Аваз

3. Энгашиброқ икки қўллаб Шералининг тўпиқлари атрофини босиб турди. С. Кароматов, Олтин қум

4. Табиб дарров кўзини юмиб, бармоғи билан босди. А. Қаҳҳор, Асарлар

4. Куч билан итармоқ, сиқмоқ.

1. Тугмани (тугмачани) босмоқ. Қўнғироқни босмоқ.

2. Сулаймонов трубкани қўйиб, тантанали равишда кнопкани босди. А. Қаҳҳор, Асарлар

3. Кабир Отақулович икки тавақали кўк эшик чеккасидаги тугмачани босди. У. Усмонов, Сирли соҳил

4. Аҳмад одати бўйича қўнғироқни уч марта кетма-кет босди. Ф. Мусажонов, Ҳиммат

5. Жаҳл билан дуч келган тарафга қараб тепкини босди. С. Аҳмад, Уфқ

5. Куч билан сиқиб, из туширмоқ, қолдирмоқ.

1. Муҳр босмоқ. Тамға босмоқ. Читга гул босмоқ.

2. Аввалига почта муҳр босишни унутгандир, дедик. С. Сиёев, Ёруғлик

6. Тирамоқ, сиқиб итармоқ.

1. Зиёдулла томоғи қирилиб, қуруқ йўталди, кўкрагини столга босиб, ўйга толди. Ҳ. Ғулом, Машъал

2. Узоқ қиш кунлари давомида оппоқ сийнасини ерга босиб ётган қор баҳор қуёшининг илиқ тафтига доц. бера олмай сингиб кетди. Газетадан

7. Зарб билан уриб ясамоқ, зарб қилмоқ.

1. Танга, чақа босмоқ

8. физ. Ўз оғирлиги ёки эластик кучи билан таъсир қилмоқ, сиқмоқ.

1. Суюқликлар ҳар томонга баравар куч билан босади.

9. Маълум бир нарсани бошқа бор нарса устига қўймоқ, тегизмоқ; тўсмоқ.

1. Назирқул унинг елкасини ишқади, латта ҳўллаб, пешонасига босди. С. Аҳмад, Ҳукм

2. Қизнинг қўлларига аста қўлимни босдим. С. Сиёев, Ёруғлик

3. Рустамжон Меҳрихоннинг юмшоқ қўлларини, бинафшаларни юзига босди. Саодат

4. Кам пир дока рўмолининг учини лабига босиб, ерга қаради. А. Қаҳҳор, Асарлар

5. Халча хола бўлса, бир чеккада гунг бўлиб, рўмолининг учини оғзига босиб турибди, бир акамнинг афтига, бир оёқларига қарайди. М. Мансуров, Ёмби

10. Чоп қилмоқ, нашр этмоқ.

1. Китоб босмоқ. Матнни машинкада босиб кўпайтирмоқ. Суратини босиб чиқармоқ.

2. — Бу ерда ўтган можарони Қумрихонга айтиб беринг, ҳикоя қилиб ёзсин, албатта, босиб чиқарамиз, — деди. А. Қаҳҳор, Бек

3. Шундан кейингина газеталарда подшо тахтидан тушганлиги хабарини босиб чиқаришга рухсат тегди. К. Яшин, Ҳамза

11. Кўп миқдорда устма-уст қўймоқ, тахламоқ, зичлаб йиғиб қўймоқ, зичлаб жойламоқ ёки ортмоқ.

1. Қанорга ун босмоқ. Аравага беда босмоқ.

2. Бизнинг Қаландарбой кузда камбағалларнинг пахтасини арзон-арзон сотиб олиб, саройига босиб қўяди. М. Исмоилий, Фарғона тонг отгунча

3. Ҳайдар ота қараса, шу ялангликка янтоқ босиб қўйишибди. А. Қаҳҳор, Асарлар

4. Уй эгаси ошга сабзи босиб, Отабек ёнига келди. А. Қодирий, Ўтган кунлар

12. Тўшамоқ, ётқизмоқ; тўсмоқ, беркитмоқ.

1. Йўлга шох босмоқ.

2. Сувни уч-тўрт чақирим юқоридан икки ёғига чим босиб, кўтариб келиш лозим бўлади. М. Исмоилий, Фарғона тонг отгунча

3. Шартта фуфайкамни ечдим-у, ўпирилган жойга босдим. Э. Раимов, Ажаб қишлоқ

13. Қўймоқ, суртмоқ, тортмоқ.

1. Бу ким бўлди? Юзлари худди олмадай таранг. Бир жуфт қуралай кўзи сурма босгандай қора. Ҳамза, Бой ила хизматчи

2. Бир вақт қарасам, сурма босган кўзлари ғамгин бўлиб қолди. С. Аҳмад, Ҳукм

14. Илгари сурилмоқ, илгарилаб бормоқ, юрмоқ.

1. Йўлчи олдинги қатордаги эркак ва аёллар билан бирга ҳайқириб, яна маҳкама сари босиб борди. Ойбек, Танланган асарлар

15. Қопламоқ, ўраб олмоқ, қамрамоқ; эгалламоқ; элитмоқ.

1. Тер босмоқ. Туман босмоқ. Қоронғилик босмоқ. Зулмат босмоқ. Ажин босмоқ. Уйқу босмоқ.

2. Маҳмуджонни муздек тер босди. Муштум

3. Ранглари оқарди, кўз олдини қуюқ туман босди. Ж. Абуллахонов, Орият

4. Атрофни ғира-шира қоронғилик босган, қамишлар ваҳимали шитирлар эди. Ў. Ҳошимов, Қалбингга қулоқ сол

5. Зулмат босган атрофлар гўё қирон етган ўлкадай бесас. Ш. Раҳмон, Юрак қирралари. У

6. Насимларнинг эшигига етганда, бир зумда юрагини ҳаяжон босди. Ф. Мусажонов, Ҳукм

7. Унинг [Онахоннинг] вужудини қўрқув босди. А. Мухтор, Опа-сингиллар

8. Қўллари титради, кўзларини ҳасрат босди. Ойбек, Танланган асарлар

9. Гулнорнинг юраги кучли тўлқинланди, бутун гавдасини тотли бир титроқ босди. Ойбек, Танланган асарлар

10. Шамол турди, қум кўча бошлади, ер-кўкни қум босди. К. Яшин, Ҳамза

11. Қоп-қора ис босган шипидан қамишлар осилиб турарди. Ойбек, Танланган асарлар

12. Отлиқлар қор босган қирғоқ бўйлаб ярим соатча кезишди. Ҳ. Ғулом, Машъал

13. Тўхтабуванинг ажин босган юзида ғурур ва бахт порлади. С. Зуннунова, Янги директор

14. Ҳамма ёқни оғир сукунат босди. Т. Рустамов, Мангу жасорат

15. Ёнбош қўйган ҳамон, кўзи юмилиб, уйқу босарди. Т. Рустамов, Мангу жасорат

16. қўлимга қоғоз-қалам олдим дегунча, эсноқ босади. Муштум

16. Тинчлантирмоқ, тинчитмоқ, тиймоқ; ҳовуридан туширмоқ, эпга келтирмоқ.

1. Жанжални босмоқ. Тўполонни босмоқ.

2. Самандаров қаламининг орқаси билан столни қоқиб, ғовурни босди. А. Қаҳҳор, Қўшчинор чироқлари

3. Орифжон хотинини босиб қўйди. С. Аҳмад, Сайланма

4. Халқни босиш келмай-дими қўлингдан? Ҳ. Олимжон

17. Камайтирмоқ, пасайтирмоқ ёки тўхтатмоқ; қондирмоқ.

1. — Оғриқни босадиган япроқ топиб келаман, — деди Мажид. — Шу билан овунаман, Ҳовримни босаман, ака. Н. Сафаров, Оловли излар

2. Бу уқубатли кунларнинг аламини девор ошиб келган йигитнинг эркалашларигина боса оларди. С. Аҳмад, Ҳукм

3. Шафтолининг сершарбат этлари ёзнинг иссиқ кунларида чанқоқ босди бўлади. К. Маҳмудов, Мевалар

4. Ҳайдарбойнинг кўримсиз чойнакларидаги қуюқ ва суюқ чойлари ўтган-кетган йўловчиларнинг ҳам чанқовини босиб туради. П. Турсун, Ўқитувчи

18. Куч (зўрлик) билан бостириб келмоқ, эгалламоқ, ишғол қилмоқ.

1. Йигитнинг сараси ёв босганда билинар. Мақол

2. Кунлардан бир кун мана шу бойнинг уйини куппа-кундуз куни намозгар пайтида ўғри босди. А. Қаҳҳор, Қўшчинор чироқлари

3. Дод! Вой дод! Қароқчилар босди!!! М. Исмоилий, Фарғона тонг отгунча

4. Душман босган она юрт учун Ясалгандек қилич-у найза. Х. Даврон, Болаликнинг овози

5. Бирдан босди жоҳил оломон. Гулдаста

6. Душманлар кечувдан ўтиб, шаҳарни босиб олишибди. Ў. Ҳошимов, Қалбингга қулоқ сол

19. Тўсатдан келмоқ, кўпчилик бўлиб келиб қолмоқ.

1. Уйни меҳмон босди.

2. Ие, Холмат акани меҳмон босган, шекилли. Ўзбекистон қўриқлари

20. Қуламоқ, ағанамоқ.

1. Бу оғил босиб қолмаса, деб қўрқаман. Ойбек, Танланган асарлар

2. Икки бўлмали кичкина пастқам уй, том босай деб турибди. С. Сиёев, Ёруғлик

3. Йўлкаларни босиб қолган харобалар устида болалар ирғишиб юрар эди. А. Қаҳҳор, Асарлар

21. Ушлаб, чегириб қолмоқ.

1. Ишлаган ҳақини қарзига босиб қолибди.

22. Устун келмоқ, устун келиб ошиб тушмоқ.

1. Аста-секин бошланган чапак тобора авж олиб, соз овозини босиб кетди. А. Қаҳҳор, Қўшчинор чироқлари

2. Ҳалиги гажакдор жувон икки қўлини ҳам, овозини ҳам баланд кўтариб, ғала-ғовур, шовқинни босиб тушди. А. Мухтор, Опа-сингиллар

23.

1. Дастурхоннинг четини босмоқ.

2. ким ёнига борса, Зебини мақтаб гапирар, унинг дутор чалиши, чок тикиши, тўппи босишларини ҳикоя қилар эди. Чўлпон, Кеча ва кундуз

24. айн. Тахтакачламоқ 1.

25. Махсус усулда (тўқимасдан) тайёрламоқ (кигиз, жун мато ҳақида).

1. Кигиз босмоқ.

26. -иб Равишдошнинг шаклида келиб, бирон-бир иш-ҳаракатнинг сурункасига, тўхтамай, кетма-кет, пайдар-пай бўлишини, амалга ошишини билдиради.

1. Кечгача босиб ухладим, жуда толиқдим. Ғ. Ғулом, Тирилган мурда

2. Мен бари бир ниятимдан қайтмадим. Босиб совчи қўявердим. Т. Мурод, От кишнаган оқшом

3. аччиқ чойни босиб ичиб қониққач, извошни қўшди. Ойбек, Танланган асарлар

4. Бир ҳафта босиб ёққан ёмғир қора тупроқни кўпчитиб юборган. Ўзбекистон қўриқлари

бос сўзи қатнашган жумлалар: