Izoh.uz сайтида қўл сўзининг изоҳи ва маънолари

қўл

от

1. Одамнинг бармоқ учларидан елкасигача бўлган қисми, аъзоси.

  1. Бақувват қўллар. Қўлни олдинга чўзмоқ. Икки қўлни юқори кўтармоқ. Қўл кучи. Бош қашигани ҳам қўлим тегмайди.

  2. Йўлчи иккинчи қўли билан Қора Аҳмаднинг бир қўлини орқага қайирди. Ойбек, Танланган асарлар

2. Шу аъзонинг билакдан бармоқлар учигача бўлган қисми; панжа.

  1. Қўл билан силамоқ. Қўл билан ушламоқ.

  2. Йўлдош орқадан аста келиб, Элмуроднинг кўзини икки қўли билан бекитди. Шуҳрат, Шинелли йиллар

  3. Қози домла қўлларини ювиб туриб, дастурхонга кўз югуртирди. М. Исмоилий, Фарғона тонг отгунча

3. Иш-меҳнат бажарувчи аъзо (восита) сифатида.

  1. Қўлим банд,

  2. Мен бу мол-дунёни, ер-сувни қўлим билан топган эмасман, ақлим билан топганман. А. Қаҳҳор, Қўшчинор чироқлари

  3. Отабек билан бирга Ташкент тушиб, ўз қўллари билан тўйимизни ўтказишингизга ишониб Юсуфбек ҳожи. А. Қодирий, Ўтган кунлар

4. с. т. Ҳайвонларнинг олдинги оёқлари.

  1. Қўйнинг қўли ва сони. Қўл гўшти.

5. с. т. Бармоқ.

  1. Ўрта қўл. Беш қўл баравар эмас. Мақол

6. Ҳар кимнинг ўзига хос ёзув усули, услуби, ёзуви, хати ва унинг ифодаси.

  1. Қутидор қизининг мақсадига тушуниб, икки турли қўлни дарров пайқаб олди: — Виждонсиз, иблис, — деб қўйди. А. Қодирий, Ўтган кунлар

  2. [Низомиддинов:] Хат билмайдиган оғзаки гувоҳлар ҳам бор, ёзиб берай десам, ҳамма аризалар бир одамнинг қўли билан ёзилган, деган шубҳа бўлмасин. С. Аҳмад, Ҳукм

7. Имзо.

  1. Далолатномага қўл қўймоқ. Шартномага қўл қўймоқ.

  2. Хўжабеков — раис, Саидғози бир кичкина одам Барча ҳужжатларда Хўжабековнинг қўли. С. Анорбоев, Оқсой

  3. Омборчи: — Бўта қўл қўймаган қоғозни қоғоз демайман, — деб катта кетворди. С. Аҳмад, Ҳукм

8. Ҳар кимнинг ўзига хос иш усули, услуби, иши, хатти-ҳаракати; шуни акс эттирувчи ифода.

  1. Ҳовлини ўраб турган деворлар ҳам янгидан урилган, ичкарисидан ҳаммаси ганч билан сувалган. Ҳамма ёқда ака-сининг қўли кўринади. Ҳ. Аҳмар, Ким ҳақ?

9. Имкон, имконият.

10. (3-ш. эгалик ҳамда ж.к. ва ў.-п. к. шаклида кўм. ваз.: қўлига, қўлида) Ихтиёрига, измига; ихтиёрида, измида.

  1. Киши ҳурмати ўз қўлида. Мақол

  2. [Кумуш] Бу уйдан чиқиб кетишни, бир-икки ойлаб Отабекни Зайнаб қўлига топшириб қўйишни яна мувофиқ кўчмас. А. Қодирий, Ўтган кунлар

  3. Агарда хон кўтариш менинг қўлимда бўлса эди, хон қилиб Отабекни кўтарар эдим. А. Қодирий, Ўтган кунлар

қўл сўзи қатнашган жумлалар:

Қўли тегмайди

Бирор ишни бажаришга вақти йўқ; қўли банд, иш билан банд.

Икки қўлини бурнига суқиб (ёки тиқиб)

Қаёққа қўл узатса етади

Имкониятга эга, имконияти катта.

Қўли баланд

айн. Қўли узун.

Қўли калта (ёки қисқа)

Имконияти кам, чекланган, қурби етмайдиган.
  1. [Дадажон ака:] Ўйлаб қарасам, дўппи тор экан. Каттароқ тўй қилишга қўлимиз калта экан. И. Раҳим, Ихлос

Қўли узун

Ҳар қандай нарсага етишиш, эришиш имкони бор, шундай қудратга эга.
  1. Унинг қўли узун эди, давлатнинг бир қисмини дадасидан, укасидан яширин ишлатиб, холис ўзига қарашли катта бир бойлик орттирган эди. Ойбек, Танланган асарлар

Қўлидан келади

Бирор ишни амалга ошириш учун имконияти, ҳуқуқи бор, куч-қуввати етади, бирор ишни қила, бажара олади.
  1. У [Нури] жуда дадил ва айёр қиз. Унинг қўлидан ҳар қандай иш келади. Ойбек, Танланган асарлар

Беш қўлини оғзига урмоқ (ёки тиқмоқ)

Гаҳ деса (ёки деганда) қўлга қўнадиган қилиб олмоқ

Ёлғиз (ёки якка) қўл

Кўнглига (ёки юрагига, кўксига, қўлтиғига, қўйнига) қўл солиб кўрмоқ

Бировнинг фикри ёки ички сирини билиш мақсадида турли гаплар айтмоқ, шу мақсадда гапга солмоқ.
  1. Ўктам тўй-ҳашам тўғрисида сўз очиб, қизнинг кўнглига қўл солмоқчи бўлди. Ойбек, Олтин водийдан шабадалар

Оёғи олти(та), қўли етти(та)

Оёғини қўлга олиб

Чап (ёки сўл) қўл

Чап томон; чап, сўл.
  1. Чап қўлга юрмоқ. Чап қўлдаги кўча.

Ўнг қўл

1. Ўнг томон; ўнг.
  1. Ўнг қўлга бурилмоқ. Ўнг қўлдаги уй. Ўнг қўлдан машина келиб қолди.

  2. — Қаёққа юрамиз, — деди Сидиқжон қайрилиб, унинг кўзига қараб. — Ўнг қўлга, — деди хотин. А. Қаҳҳор, Қўшчинор чироқлари

2. Энг яқин, ишончли ёрдамчи.
  1. Бу киши Азизбекнинг амири лашкари ва ўнг қўли бўлган Райимбек додхоҳ эди. А. Қодирий, Ўтган кунлар

Қўл бермоқ

Бировга ихлос қўймоқ, уни пир деб танимоқ.
  1. Бир кун Марғилондан бир эшон келди. Бойимиз ўша кишига қўл берган экан, яъни ўша кишининг муриди экан. И. Раҳим, Ихлос

Қўл келмоқ

Қулай, мос, кўнгилдагидек бўлиб тушмоқ.
  1. Ерни бегона ўтлардан тозалашда қўл келадиган асбоб.

  2. Далабоп қаттиқ тринкадан беш-олти метр оламан. Уларга жудаям қўл келади. А. Убайдуллаев, Ҳаёт оқими

Қўл кўтармоқ

1. Розилик, хоҳиш ёки овоз бериш ишораси сифатида қўлини юқорига кўтармоқ.
  1. Кимда-ким Нуъмон ҳожи Қаландаров бу ердан бадарға қилинсин деса, қўлини кўтарсин. Ҳамма баравар қўл кўтарди. А. Қаҳҳор, Қўшчинор чироқлари

2. Таслим бўлмоқ.
  1. Қуршовга олинган душман қисмлари қаршиликни тўхтатиб, қўл кўтардилар;

3. кўчма Бировни уриш, зарба бериш учун хезланмоқ.
  1. Нега соҳибкорга қўл кўтардинг? Кучингни қаерга қўйишни билмаяпсанми? Ж. Шарипов, Хоразм

Қўл силтамоқ

Қўл тегизмоқ (ёки урмоқ)

1. Фақат бўлишсиз шаклда: қўл тегизмаслик Ҳатто истеъмол учун олмаслик.
  1. Овқатга ҳеч ким қўл урмади;

2. Бирор ишга киришмоқ, тутинмоқ, уринмоқ.
  1. У [Мухаммад] қайси ишга қўл урса, уни уддалай олар эди. М. Осим, Сеҳрли сўз

Қўл учида ёки қўл учи билан

1. Астойдил эмас, истар-истамас; шунчаки, юзаки.
  1. Доктор уни қўл учидагина кўрди, дори бермади, тайинли бир гап ҳам айтмади. А. Қаҳҳор, Қўшчинор чироқлари

  2. У [Холмат] Тўрахоновдан ҳақиқий ёрдам кутган Фақат баландпарвоз сўзлар эшитди ва [тўғонни] пала-партиш, қўл учида қуришга даъват қилинди. Ш. Рашидов, Қудратли тўлқин

2. Қийинчилик билан, зўрға, аранг.
  1. Бу қандай гап ахир, ўзим қўл учида тирикчилик қиламан-у, сенинг учун шу кунимдан ҳам айрилайми? Ҳ. Шамс, Оқпадар

Қўл ювмоқ

айн. Қўлни ювиб, қўлтиққа тиқмоқ (ёки урмоқ).

Қўлга олмоқ

1. Пора бериш, алдаш ва шу кабилар йўллар билан ўзига мойил қилмоқ.
  1. Хумпарнинг оғзи-бурнини мойлаб, қўлга олиб бўлмасмикин? П. Турсун, Ўқитувчи

2. Ушлаб, тутиб олмоқ, асир олмоқ, банди қилмоқ, қамамоқ.
  1. Мухторхонни Афғонистон чегарасида қўлга олибдилар. А. Қаҳҳор, Сароб

Қўлга тушмоқ

1. Айби, жиноий иши ошкор бўлиб тутилмоқ.
  1. Гап тарқади: биров тилмоч Ҳоким тўранинг хотини билан қўлга тушиб қопти, деса, яна биров тилмоч Ҳоким тўранинг қоровули билан қўлга тушиб қопти, деяр эди. С. Аҳмад, Ҳукм

2. Фириб емоқ.
  1. Қўлга тушибсан, сени роса лақиллатишибди.

Қўли бормайди

Истаги, хоҳиши йўқ; ҳафсаласи йўқ.
  1. Тутни кесишга қўлим бормаяпти.

  2. Мол кетди — жон кетди, ишга ҳам қўлим бормайди. А. Қодирий, Меҳробдан чаён

Қўли очиқ ёки очиқ қўл

Ҳеч нарсани аямайдиган, сахий.
  1. Қўли очиқнинг йўли очиқ. Мақол

Қўли эгри

Ўғри.

Қўли юпқа

Камбағал, қашшоқ.
  1. Ўша кунлари Малоҳат ая яшаётган қишлоқдан етмиш чақирим нарида қўли юпқароқ бир кишининг хонадонига олов туташиб ёниб кетибди. Газетадан

Қўли қичиди

Қўли кўлига тегмаслик

Ниҳоятда тез, чаққон ҳаракат қилмоқ, тез ишламоқ.

Қўлини совуқ сувга урмайди

Ҳеч иш қилмайди.
  1. Нусратилла рўзғорда қўлини совуқ сувга урмайди. А. Мухтор, Опа-сингиллар

Қўлни бигиз қилмоқ

айн. Бармоқни бигиз қилмоқ.

Қўлни ювиб, қўлтиққа тиқмоқ (ёки урмоқ)

Бирор нарсадан ҳафсаласи пир бўлиб, ихлоси қайтиб, уни тарк этмоқ, ундан юз ўгирмоқ, воз кечмоқ, қайтмоқ.
  1. Баъзилари ғайратлари бекорга кетаётганини кўриб, қўлларини ювиб, қўлтиққа урдилар. М. Осим, Аждодларимиз қиссаси

Қўлни қўлга бермоқ

Бирор соҳада баҳамжиҳат бўлмоқ, ўзаро бирлашмоқ.
  1. Қўлни қўлга бериб ишламоқ.

  2. Қадрдон далалар, меҳнат тонгида Қўлни қўлга берар икки бахтли ёш. Ғайратий

Ҳаром қўл

Бировнинг ҳақидан ҳазар қилмайдиган, нопок (одам ҳақида).
  1. Қаердаки ҳаром қўл бор, у ерда баракат йўқ. Ойбек, Олтин водийдан шабадалар


ҚЎЛ сўзининг синонимларини Sinonim.uz сайтида қидириб кўринг.

QO‘L сўзининг лотинча ёзилиши Lotin.uz сайти томонидан тақдим қилинган.

Изоҳли луғат Savodxon лойиҳаси билан ҳамкорликда яратилди. Savodxon дастури матндаги имло хатоларини аниқлаш ва тузатишга имкон беради.
Сайтдаги ўрни
1597
Сўзнинг тескари ёзилиши
лўқ
Ҳарфлар сони
3
Кўришлар сони
308

қўл сўзи ишлатилган сайтларни интернетда қидиринг

Google Яндекс Bing

Сиз учун қизиқ бўлиши мумкин бўлган сўзлар

қўл сўзининг маъноси ва изоҳи билан батафсил танишиб чиқамиз. Ўйлаймизки, энди сиз Izoh.uz сайтидан фойдаланиб, қўл сўзини лотин ва кирилл алифбосида тўғри ва ўз ўрнида ишлата оласиз.

Izoh.uz лойиҳаси ҳақида

Izoh.uz — Ўзбек тилининг халқона изоҳли луғати 35 000 дан ортиқ сўзларнинг маънолари ибора ва мисоллар билан келтирилган.

Йиллар давомида “Ўзбек тили куни”га бағишлаб, ўзбек тилини ўрганувчилар, журналистлар, таржимонлар, копирайтерлар, блогерлар ва бошқалар учун фойдали лойиҳаларни ишга туширишни анъанага айлантирганмиз. Бизнинг жамоа Lotin.uz, Imlo.uz, Sinonim.uz, Sarlavha.com лойиҳаларини ҳукмингизга ҳавола қилган.

Батафсил Izoh.uz лойиҳаси ҳақида

Лойиҳаларимиз

TVinfo.uz — Bugun, ertaga va keyingi hafta uchun to‘liq teledasturlar.

TVinfo.uz — Телепрограмма на сегодня, завтра и ближайшую неделю.

tvinfo.uz

O‘zbek Ismlarning to‘liq, batafsil ma’nosi, kelib chiqishi, shakllari. O‘zingiz va yaqinlaringizni ismlari ma’nosini bilib oling.

Полный смысл, происхождение, формы узбекских имён. Узнайте смысл своего имени и имён близких.

ismlar.com

DostavkaInfo — Taomlar, dorilar, kitoblar va boshqa uy uchun kerakli bo‘lagan narsalarni yetkazib berish xizmatlari bor servislar.

DostavkaInfo — Каталог сервисов, предлагающих доставку еды, лекарств, книг и товаров для дома.

dostavkainfo.uz

Lotin.uz — foydalanuvchilarga berilgan matnni lotindan kirillga va aksincha o‘girish xizmatini taklif etadi.

Lotin.uz — поможет транслитерировать с узбекской кириллицы на латиницу и обратно. Легко!

lotin.uz

Maqol va naqllarning eng katta kolleksiyasi. Har bir maqol uchta tilda (o‘zbek, rus, ingliz).

Самая большая коллекция пословиц и поговорок на трёх языках (узбекский, русский, английский).

maqollar.uz

Har kuni eng sara latifalar va kulguli rasmlar. O‘zbek tilidagi kulgu markazi!

Ежедневно только отборные анекдоты, смешные картинки. Кузница юмора на узбекском языке!

latifa.uz

Valyutani yuqori kursda almashtirish uchun yaqin punktlarni aniqlab beruvchi servis. Punkt joylashuvini kartada ko‘rsatadi.

Сервис, помогающий найти ближайшие пункты обмена валюты с выгодным курсом. Покажет местоположение пункта прямо на карте.

onmap.uz

O‘zbekcha telegram kanallarining eng katta katalogi. Faqt faol kanallar, ruknlarda va batafsil statistikasi bilan.

Самый большой каталог телеграм каналов в Узбекистане. Только активные каналы по категориям и с подробной статистикой.

uztelegram.com

O‘zbek tilida savodli yozishni biz bilan boshlang.

С нами вы научитесь грамотно писать на узбекском языке.

sarlavha.com

O‘zbek tilining sinonimlar lug‘ati. Saytda 3300 tadan ortiq so‘zlar, 900 ga yaqin sinonim so‘zlar to‘plamiga jamlangan.

Словарь синонимов узбекского языка на нашем сайте содержит более 3300 слов и 900 синонимов.

sinonim.uz
Izoh.uz сайтининг базасида жами 35 855 та сўз бор
© Izoh.uz — Ўзбек тилининг изоҳли луғати, 2024
Obuna ва GoodGroup лойиҳаси. 18+