тут

1. Қўл билан ушламоқ, ушлаб турмоқ; тутинмоқ.

1. Бир қўлда китоб, бир қўлда гулдаста тутиб турмоқ. Боланинг қўлидан тутмоқ. Отнинг жиловидан тутмоқ. Кўр тутганини қўймас, кар — эшитганини. Мақол

2. Темирчи уста қаҳр-у ғазаб билан ич-кари кирди ва тикка бориб, Хайринисанинг куёви бўлмиш йигитнинг ёқасидан тутди. С. Абдулла, Мавлоно Муқимий

3. Гавҳар тоқати тоқ бўлиб, ўрнидан тура бошлаган эди, Тальъат тирсагидан тутиб ўтқазди. Ў. Ҳошимов, Қалбингга қулоқ сол

4. Кетмон тутишга одатланган дағал қўллар игна ушашга, қатим тортишга келишмаганидан диққати ошган Охун. Ойбек, Танланган асарлар

2. Овлаб, қувиб, изидан бориб ва шу кабилар йўллар билан ушламоқ, ушлаб олмоқ, қўлга туширмоқ.

1. Балиқ тутмоқ. Қуён тутиб олмоқ. Ўғрини тутмоқ.

2. Сайил ҳам сайил, саргардон ҳам сайилда, домлажон. Ҳали кийик тутдикми, йўқми, ҳеч бўлмаса, шамоллаб келамиз-да. М. Мансуров, Ёмби

3. Агар Ҳамзани тутиб берсанг, ўғлинг Умар полвонни рўйхатдан ўчирамиз. К. Яшин, Ҳамза

3. Бирор нарсани илтифотан кимсага таклиф қилмоқ, узатмоқ; фойдаланиш учун тўғриламоқ, бермоқ.

1. Меҳмонларга сочиқ тутмоқ.

2. Чол белбоғидан носқовоғини олиб, ўтирганларга тутди. С. Аҳмад, Ҳукм

3. [Сулув] Ҳеч нарсага қарамай, сакраб туриб, ҳансираб қолган отасини юпатгиси, совуқ айрон тутиб, елкасини силагиси келарди. А. Мухтор, Қорақалпоқ қиссаси

4. Дуодан сўнг Отабек тўриқ йўрғани чиқариб, қутидорга тутди. А. Қодирий, Ўтган кунлар

5. Бўстон қутичали атир олиб келиб, ойисига тутди. С. Зуннунова, Янги директор

6. Али мешкобчи яна Мадраса қурилишига кириб, одамларга сув тутди. Мирмуҳсин, Меъмор

4. Қўлидаги (ўзидаги) бирор нарсани бошқа нарсага тўғриламоқ, рўбарў ҳолга олмоқ.

1. Хатни чироқ ёруғига тутиб ўқимоқ. Елкасини офтобга тутмоқ.

2. Отбоқар фонусни яна Бўтабойнинг юзига тутди. А. Қаҳҳор, Қўшчинор чироқлари

3. Сенга ҳавас билан боқурман, рости, Ўлимга тик кўксин тута олган зот. А. Орипов

5. кўчма Йўқ бўлиш, кетиш ва шу кабилардан сақлаб турмоқ.

1. Ҳокимиятни тутиб турмоқ. Ўз позицияларини тутиб турмоқ. Жангчиларимиз тепаликни тутиб туриш учун бутун воситаларни ишга солдилар.

2. Азамат, комбатнинг мадад кучи етиб боргунча душманни тутиб туриш ҳақидаги фармонини Эргашевга айтди. Н. Сафаров, Қаҳрамоннинг туғилиши

6. Бирор ҳолат, вазиятда сақламоқ, асрамоқ.

1. Саидбобо негадир тили учида турган гапни ютиб, сир тутди. Н. Сафаров, Оловли излар

2. Туғилган кун зиёфатига таклиф қилиш шарт эмас. Ўша кунни эсида тутган яқинлари ўзлари боришаверади Р. Файзий, Чўлга баҳор келди

3. Итни занжирга боғлаб қўйгач, оч тутади дейишади. С. Нуров, Нарвон

7. кўчма Бирор нарсадан ўзини тиймоқ ёки бирор нарсани, воқеани юз беришдан тўхтатмоқ, босмоқ, ушламоқ.

1. У кўзларига тўлган томчиларни базўр тутиб жавоб берди. Ойбек, Танланган асарлар

8. кўчма Идора қилмоқ, бошқармоқ.

1. Рўз-ғор тутмоқ.

2. Яхши қилиб юртни тутди, Ким кам бўлса, йўл кўрсатди. Эргаш Жуманбулбул ўғли

9. кўчма Ўз қўли остидаги, измидаги, қарамоғидаги кимсаларга қандайдир муносабатда, муомалада бўлмоқ.

1. Болани бўш тутиш ярамайди. Синглингни кафтингда тутсанг, онангни бошингда тут. Мақол

2. Шариат хотинни қаттиқ тутиш керак дейди-ю, аммо хотинни қанча қаттиқ тутсангиз, шунча ғафлатда қолишингизни пойлайди. А. Қаҳҳор, Майиз емаган хотин

3. Ўзбек ойимнинг Келинни хор тутар экан демасинлар, сен ҳам ўзингни тузат! деб айтгани учун, Зайнаб ҳам тамом ипакларга кўмилиб ясанган, кеча эрга тегган янги келинлар суратига кирган эди. А. Қодирий, Ўтган кунлар

10. Бирор тарзда ишлатмоқ, фойдаланмоқ, қўлламоқ.

1. Идиш-товоқни, кўрпа-ёстиқни тоза тутмоқ. Янги олиб келган тешани тутмоқ.

2. — Лекин, — деди Самандаров қошиқни салмоқлаб, — ҳали ҳам мана бунақа қошиқ тутиш айб. Бунга йўқчиликни важ қилиб бўлмайди. А. Қаҳҳор, Қўшчинор чироқлари

11. Парвариш қилмоқ, боқмоқ (пилла қуртини).

1. Мен, бешовларинг қурт тутинглар, бешта одам бўшасин, демоқчи эмасман. А. Қаҳҳор, Кампирлар сим қоқди

12. Ишлатиш, фойдаланиш учун ўз ихтиёрида, қарамоғида олиб турмоқ, сақламоқ.

1. Қани иложи бўлса, битта одам тутмасдан, бутун ишни ўзим эплай олсам. Ойбек, Танланган асарлар

13. Пардалаш, тўсиш, қоплаш ва шу кабилар мақсадлар учун ўрнатмоқ, боғлаб, илиб ёки осиб қўймоқ.

1. Пашшахона тутмоқ. Деразаларга парда тутмоқ. Этак тутиб, пахта термоқ. Дастрўмолни юзига тутиб йиғламоқ. Эл оғзига элак тутиб бўлмас. Мақол

2. Бахмал паранжили хотин чиммат тутган юзини Азим тажанг томонга хиёл ўгирди-ю, бир-икки томоқ қириш билан кифояланди, жавоб бермади. М. Исмоилий, Фарғона тонг отгунча

14. Кўпайиб, тарқалиб, ёйилиб ва шу кабилар йўллар билан маълум жойни эгалламоқ, қоплаб олмоқ, босмоқ.

1. Самоварнинг буғи уйни тутиб кетди. Қўй-эчкиларнинг маъраши кўчани тутган эди.

2. Йилқи, пода, сурувлар Дард кўрмай ўсса дейман, Тоғ-у тошга сиғишмай, Яйловни тутса дейман. Қ. Муҳаммадий

3. Қўнғироқдай товуши билан Гулсун ҳам қўшиқчига жўр бўлгандагина ҳамма ёқни одам тутиб кетганини кўрди. Ж. Абдуллахонов, Тонг ёришган соҳилда

4. Қўнан ака минбардан тушишлари билан, зални қарсак тутиб кетди. Ўзбекистон қўриқлари

5. Даштни тутиб ётган лолалар узоқда қолиб, гулларидан асаларилар бол эмаётган мевазор боғлар бошланди. Гулдаста

6. Достоннинг овозаси оламни тутди. Н. Фозилов, Ҳаёт ўргатди

15. Қўзимоқ, қўзиб қолмоқ, хуруж қилмоқ (одатда, инсон табиатида бўладиган турли хислатлар ҳақида).

1. Отанинг тантилиги тутиб кетди. Унинг жазаваси тутди. Шўхлиги тутмоқ.

2. Ҳиндининг ҳам ҳиммати тутиб кетди, сарроф халтадан битта беш сўмлик тилла олиб берди. Ғ. Ғулом, Шум бола

3. Гапинг рост бўлса, қани юр! Ёки дангасалигинг тутиб, ишлагинг келмаётибдими? Газетадан

16. Амал олмоқ, ўсмоқ, ривожланмоқ (янги кўчат ёки пайванд ҳақида).

1. Боғбон ўзи эккан ё улаган кўчати тутиб, бўй тортиб кетгунча, ҳар кун тагига неча марта келади. М. Исмоилий, Бизнинг роман

2. Онда-сонда кўчатлар ўтқазилган экан-у, кўпи тутмапти. А. Мухтор, Опа-сингиллар

17. Ёрдамчи феъл сифатида боғловчи вазифасида қўлланади; ҳисобламоқ.

1. Парвозга шайланиб ночор пат урган Ярадор бургутга тутмайди осон. У. Қўчқоров, Ҳаяжонга кўмилган дунё

18. Баъзи сўзлар билан қўлланганда, шу нарса эвазига бирор нарсага дучор бўлмоқ, унинг ҳақидан қутула олмаслик маъносини билдиради.

1. — Уволи тутади демадингизлар-а, уволини ўйламадингизлар-а, — деди жавраб турган Зулхумор, юраги бўлмай нари кета бошлади. М. Мансуров, Ёмби

2. Сизни ўша норасидаларнинг кўз ёши тутмайдими? С. Сиёев, Ёруғлик

3. Беш боланинг уволи уради сен бекларни! Менинг бегуноҳ қоним тутади ҳаммангни! П. Қодиров, Юлдузли тунлар

тут сўзи қатнашган жумлалар: