ён

1. Ўт олмоқ; ўтда куймоқ.

1. Тўқайга ўт тушса, ҳўл-у қуруқ баравар ёнади. Мақол

2. Қуруқ ўтин бир зумда ловуллаб ёниб кетди. М. Исмоилий, Фарғона тонг отгунча

3. Чайла қамишлари аллақачон ёниб битиб, ёғочларигина қора кўмир бўлиб, чарс-чурс қилиб тутаб ётарди. Н. Фозилов, Дийдор

2. Ёлқинланиб, нур бериб турмоқ.

1. Саройнинг тўрида бошқаларга қараганда кўркамроқ бир ҳужра бу ҳужрада шам ёнади. А. Қодирий, Ўтган кунлар

2. Ҳақиқатдан у кишининг [Зокир Ўриновичнинг] ҳовлисида чироқ ёнган эди. Ш. Холмирзаев, Йўллар, йўлдошлар

3. Нур, шуъла сочмоқ, порламоқ.

1. Кўкда, дарахтлар устида ғуж-ғуж юлдузлар ёнади. Ойбек, Танланган асарлар

2. Арча турар ўртада ёниб, Оқмоқдадир ҳар ён шуъла-нур. Ғайратий

4. Товланмоқ, жилваланмоқ.

1. Гилам чўғдек ёнади.

2. Кўйлак енги тирсакка қадар шимарилган, [қизнинг]

3. тиқмачоқдай билакларида илон бошли олтин билагузуклар ёнади. Ойбек, Танланган асарлар

5. Ортиқ даражада иссиғи, ҳарорати ошмоқ, қизимоқ.

1. — Уҳ, баданим ёниб боради — деди Гулнор. А. Мухтор, Опа-сингиллар

2. У ёноғини онасининг ёниб турган ўтли ёноғига суртиб, синиқ товуш билан пичирлади. М. Исмоилий, Фарғона тонг отгунча

6. Ортиқ даражада қизимоқ.

1. Қуёш тик келган. Ҳаво ловуллаб ёнади. Ойбек, Танланган асарлар

2. Кишини ҳолдан тойдирадиган саратоннинг ҳаво ёнган кунларида ҳар қандай тирик жон ўзини панага уради. Шарқ юлдузи

3. У [Раҳим Саидов] пастга тушди. Кун тиккага келган, кўча ёнарди. Ў. Умарбеков, Ёз ёмғири

7. кўчма Бутун вужуди билан берилмоқ, астойдил ҳаракат қилмоқ; қайғурмоқ.

1. Йўлчи ёзда ёниб, чанг-тупроқ ялаб, қишда қор-муз кечиб, бутун маҳрумиятларга, бутун оғирликларга қарамасдан, жонкашлик билан ишлади. Ойбек, Танланган асарлар

2. Бу ашулани ҳам ёниб, жўшиб айтди. М. Исмоилий, Фарғона тонг отгунча

3. Онаман-у онаман, Болам учун ёнаман. Қўшиқлар

8. кўчма Тутақмоқ, жаҳли чиқмоқ; асабийлашиб кетмоқ.

1. Сиз онамдан хафа бўлманг, унинг одатини биласиз-ку, бир ёниб, бир ўчаверади [деди Райҳон]. С. Анорбоев, Оқсой

2. Олимжон ётиғи билан сўзлаган бўлса-да, раис ёниб кетди. Ҳ. Назир, Қанотлар

9. кўчма Кучаймоқ, авж олмоқ; алангаланмоқ.

1. Беғубор тонг каби қалбингда Ватан ишқи, халқ меҳри ёнар. Ғайратий

2. Ҳозир Халиловнинг нафрати ёниб турибди. И. Раҳим, Ихлос

10. Сабрсизлик билан кутмоқ, ошиқмоқ.

1. Навоий Ҳиротга кириши билан унинг махсус фармон олиб келганлиги бутун шаҳарга яшиндек тарқалди. Ҳамма уни тезроқ эшитиш орзуси билан ёнди. Ойбек, Навоий

ён сўзи қатнашган жумлалар: